ماده تاريخ سازی در شعر است
DOI:
https://doi.org/10.31185/lark.Vol1.Iss15.780الملخص
شعر , در لغت به معنى دانش وفهم وادراک است كه چامه, سرود, سخنوچکامه نیز خوانده شده است ودر تعریف آن گفته اند ,کلامی است موزون ومقفى كه داراى معنى باشد.
همۀ ما اهمیت و نفوذ شعررامیدانیم , و بسيارى از وقايعتاريخىاز جهت كه ورد آن به شعر در حافظه مردم ميماند.
شاعران و اديبان فارسی‌نويسپارسی سرای، حوادث تاريخی و وقايع و اتفاقات جالب نظر را در خلال عبارات كوتاه يا در قالب ابيات و مصراعها منعكس میکنندو آنرابه اصطلاح (مادة تاريخ)میگویند .
در این راه است,تاریخیکواقعۀ مهم کاملادقیق ثبت شود وکمتر مورد تحریف و فراموشی قرار گیرد, همچنینهنگام وقوع یک حادثه معمولا چندین ماده تاريخ ساز سال آن حادثه را باعباراتی متفاوت رقم می زنندکهدراین صورت می توان با حساب تاریخیکه آن عبارات نشان می دهندوتطبیق آنها بایکدیگر زمان یک واقعه را به صورتیکاملادقیق مشخص کرد.
پژوهشم (ماده تاريخ سازى در شعر است)به روش وسبك نگارش شاعران ماده تاريخ واقسام اين گونه بيان ميكند .ارزومندمخوانندگان محترم از این تحقیق بهره بگیرند .
المراجع
1- على اكبر دهخدا , لغت نامه , تهران , 1325 هـ . ق , حرف (ح)ص 376.
2- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى , چاب دوم , انتشارات نوید شیراز, سال 1380 , ص310 .
3- كسايى : حكيم ابو الحسن مجد الدين كسايىمروزى از شاعران تواناىپارسى گوی , در نیمۀ دوم قرن چهارم بوده است , ولادتش به سال 341 هـ . در مرو اتفاق افتاد . د.ذبیح الله صفا , تاریخ ادبیات ایران , جلد اول , چاپ بیست وششم ,انتشارات ققنوس , تهران , 1386 , ص113 .
4- د.مهدی درخشان , اشعار حکیم کسایی مروزی ,انتشارات دانشگاه تهران , تهران ,1374 , ص 78.
5- نور الدين عبدالرحمن بن نظام الدين احمد بن محمد جامي ملقب به ابو البركات ومتخلص به جامي از مشهورترين شعراي ادب پارسی قرن نهم هجري قمري است. وي در سال817 هـ. ق به دنيا آمدوفات وى در سال 898 هـ . ق بود . بتول عارفى , مشاهير فرهنگ وادب خراسان , چاپ اول , انتشارات دانشوان رشيد , پاییز 1388, ص66 .
6- همان مبع ص 72 .
7- شيخ الاسلام ابو امجد مشرف الدين مصلح بن عبد الله سعدى شيرازىيكىازبزرگترینشعراى ايران در قرن هفتم ميباشد .وىدر سال 606هـ . ق متولد شد و در سال692 هـ . ق از دنيا رفت . حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر), چاپ سوم , انتشارات فرهنگ وقلم , تهران , 1388, صص 128, 136 ,
8- همان منبع صص129 , 134 .
9- شاعر شیرین سخن وبلبل غزلسراى بوستان ادب فارسي خواجه شمس الدین محمد حافظشيرازى در اوائل قرن هشتم هجرىدرشهر شيراز بدنيا امد , ودر سال 791 هـ . ق ديده از جهان فروبست . حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر) ص 145.
مدفن حافظ مصلای شیراز بوده که امروزه حافظیه نامیده می شود و آرامگاه او زیارتگاه عاشقان شعر و ادب پارسی از سراسر جهان است.
10- ديوان حافظ , به كوشش حميد هاشمى , انتشارات فرهنگ وقلم , تهران , 1384 , ص 134.
11- مهدیصدری, حساب جمل در شعر فارسی، انتشارات مرکز, تهران، 1378، ص61.
12- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى, ص312 .
13- زينالعابدينمؤتمن ، شعر وادب فارسى، انتشارات زرین , تهران, 1364. ص 347.
14- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى, ص312 .
15- جلال الدين همائی پدرش ميرزا ابوالقاسم محمد نصير متخلص به طرب و جدش ملا محمدرضا همای شيرازی درسحرگاه شب چهارشنبه 13 دي ماه سال ۱۲۷٨ در اصفهان به دنيا آمد , شاعر واستاد دانشكدۀ ادبیات و دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران , وبا استاد بهار رابطۀ دوستى داشت , وی در سال 1358 هـ .ق ديده از جهان فرو بست (باحث).
16- محمد تقی بهار ملقب به ملک الشعرای بهار , وی در سال ۱۲۶۳ هجری شمسی در مشهد متولد شد, بهارشاعر، ادیب، سیاستمدار و روزنامه‌نگار ایرانی است, در روز دوم اردیبهشت ۱۳۳۰ هجری شمسی، در خانهٔ مسکونی خود در تهران زندگی را بدرود گفت و در شمیران در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.(باحث)
17- د. سيد هادى حائرى , ميلاد بهار,جلد اول ,چاپ وانتشارات حدیث , چاپ اول , تهران , 1375 هـ . ش . ص 424 .
18- محمد علی صائب تبریزی فرزند میرزا عبد الرحیم خان تبریزی که در سال 1010 در شهر اصفهان پای به عرصه گیتی گذاشت , شاه عباس دوم صفوی به او مقام ملک‌الشعرایی داد. صائب هفتاد ویک سال زندگی کرد و در اصفهانبه سال 1081 هـ . ق دیده از جهان فروبست. حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر) صص 193، 194 .
19- همان منبع ص 197 .
20- مقدمه ديوان حافظ .
21- ایرج میرزا ملقب به جلال الممالک یکی از شاهزاده های قاجار، در سال 1291 هـ .ق در شهر تبریز به دنیا آمد, علوم ادبی و عربی و زبان فرانسه را به طور کامل فراگرفت وبا زبانهای عربی،ترکی و روسی نیز آشنایی داشت. ایرج میرزا بر اثر سکته قلبی در سال 1344هـ .ق درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله شمیران به خاک سپرده شد. حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر) ص 273.
22- د. سيد هادى حائرى , ميلاد بهار,جلد اول ,ص624 .
23- همان منبع , ص 625 .
24- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى ,ص312.
25- همان منبع , ص313.
26- همان منبع , ص313.
27- مهدى صدرى , حساب جمل درشعرفارسى , ص 217.
28- همان مبع , ص 225.حسین نخجوانی, مواد التواریخ, نشر ادبیه. چاپ شفق تبریز تهران, ۱۳۴۳. ص 34
منابع :
1- بتول عارفى , مشاهير فرهنگ وادب خراسان , چاپ اول , انتشارات دانشوان رشيد , پاییز 1388.
2- حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر), چاپ سوم , انتشارات فرهنگ وقلم , تهران , 1388.
3- د.ذبیح الله صفا , تاریخ ادبیات ایران , جلد اول , چاپ بیست وششم ,انتشارات ققنوس , تهران , 1386.
4- ديوان حافظ , به كوشش حميد هاشمى , انتشارات فرهنگ وقلم , تهران , 1384.
5- زينالعابدين مؤتمن ، شعر وادب فارسى، انتشارات زرين , تهران,1364 .
6- د. سيد هادى حائرى , ميلاد بهار,جلد اول ,چاپ وانتشارات حدیث , چاپ اول , تهران , 1375 .
7- على اكبر دهخدا , لغت نامه , تهران , 1325 هـ . ق
8- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى , چاب دوم , انتشارات نوید شیراز, سال 1380.
9- د.مهدی درخشان , اشعار حکیم کسایی مروزی ,انتشارات دانشگاه تهران , تهران ,1374 .
10-مهدى صدرى , حساب جمل در شعر فارسى و تعبيرات رمزى , ناشر مركز ناشر دانشگاهی , تهران , 1378.
11-حسین نخجوانی, مواد التواریخ, نشر ادبیه. چاپ شفق تبریز تهران, ۱۳۴۳.
2- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى , چاب دوم , انتشارات نوید شیراز, سال 1380 , ص310 .
3- كسايى : حكيم ابو الحسن مجد الدين كسايىمروزى از شاعران تواناىپارسى گوی , در نیمۀ دوم قرن چهارم بوده است , ولادتش به سال 341 هـ . در مرو اتفاق افتاد . د.ذبیح الله صفا , تاریخ ادبیات ایران , جلد اول , چاپ بیست وششم ,انتشارات ققنوس , تهران , 1386 , ص113 .
4- د.مهدی درخشان , اشعار حکیم کسایی مروزی ,انتشارات دانشگاه تهران , تهران ,1374 , ص 78.
5- نور الدين عبدالرحمن بن نظام الدين احمد بن محمد جامي ملقب به ابو البركات ومتخلص به جامي از مشهورترين شعراي ادب پارسی قرن نهم هجري قمري است. وي در سال817 هـ. ق به دنيا آمدوفات وى در سال 898 هـ . ق بود . بتول عارفى , مشاهير فرهنگ وادب خراسان , چاپ اول , انتشارات دانشوان رشيد , پاییز 1388, ص66 .
6- همان مبع ص 72 .
7- شيخ الاسلام ابو امجد مشرف الدين مصلح بن عبد الله سعدى شيرازىيكىازبزرگترینشعراى ايران در قرن هفتم ميباشد .وىدر سال 606هـ . ق متولد شد و در سال692 هـ . ق از دنيا رفت . حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر), چاپ سوم , انتشارات فرهنگ وقلم , تهران , 1388, صص 128, 136 ,
8- همان منبع صص129 , 134 .
9- شاعر شیرین سخن وبلبل غزلسراى بوستان ادب فارسي خواجه شمس الدین محمد حافظشيرازى در اوائل قرن هشتم هجرىدرشهر شيراز بدنيا امد , ودر سال 791 هـ . ق ديده از جهان فروبست . حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر) ص 145.
مدفن حافظ مصلای شیراز بوده که امروزه حافظیه نامیده می شود و آرامگاه او زیارتگاه عاشقان شعر و ادب پارسی از سراسر جهان است.
10- ديوان حافظ , به كوشش حميد هاشمى , انتشارات فرهنگ وقلم , تهران , 1384 , ص 134.
11- مهدیصدری, حساب جمل در شعر فارسی، انتشارات مرکز, تهران، 1378، ص61.
12- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى, ص312 .
13- زينالعابدينمؤتمن ، شعر وادب فارسى، انتشارات زرین , تهران, 1364. ص 347.
14- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى, ص312 .
15- جلال الدين همائی پدرش ميرزا ابوالقاسم محمد نصير متخلص به طرب و جدش ملا محمدرضا همای شيرازی درسحرگاه شب چهارشنبه 13 دي ماه سال ۱۲۷٨ در اصفهان به دنيا آمد , شاعر واستاد دانشكدۀ ادبیات و دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران , وبا استاد بهار رابطۀ دوستى داشت , وی در سال 1358 هـ .ق ديده از جهان فرو بست (باحث).
16- محمد تقی بهار ملقب به ملک الشعرای بهار , وی در سال ۱۲۶۳ هجری شمسی در مشهد متولد شد, بهارشاعر، ادیب، سیاستمدار و روزنامه‌نگار ایرانی است, در روز دوم اردیبهشت ۱۳۳۰ هجری شمسی، در خانهٔ مسکونی خود در تهران زندگی را بدرود گفت و در شمیران در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.(باحث)
17- د. سيد هادى حائرى , ميلاد بهار,جلد اول ,چاپ وانتشارات حدیث , چاپ اول , تهران , 1375 هـ . ش . ص 424 .
18- محمد علی صائب تبریزی فرزند میرزا عبد الرحیم خان تبریزی که در سال 1010 در شهر اصفهان پای به عرصه گیتی گذاشت , شاه عباس دوم صفوی به او مقام ملک‌الشعرایی داد. صائب هفتاد ویک سال زندگی کرد و در اصفهانبه سال 1081 هـ . ق دیده از جهان فروبست. حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر) صص 193، 194 .
19- همان منبع ص 197 .
20- مقدمه ديوان حافظ .
21- ایرج میرزا ملقب به جلال الممالک یکی از شاهزاده های قاجار، در سال 1291 هـ .ق در شهر تبریز به دنیا آمد, علوم ادبی و عربی و زبان فرانسه را به طور کامل فراگرفت وبا زبانهای عربی،ترکی و روسی نیز آشنایی داشت. ایرج میرزا بر اثر سکته قلبی در سال 1344هـ .ق درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله شمیران به خاک سپرده شد. حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر) ص 273.
22- د. سيد هادى حائرى , ميلاد بهار,جلد اول ,ص624 .
23- همان منبع , ص 625 .
24- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى ,ص312.
25- همان منبع , ص313.
26- همان منبع , ص313.
27- مهدى صدرى , حساب جمل درشعرفارسى , ص 217.
28- همان مبع , ص 225.حسین نخجوانی, مواد التواریخ, نشر ادبیه. چاپ شفق تبریز تهران, ۱۳۴۳. ص 34
منابع :
1- بتول عارفى , مشاهير فرهنگ وادب خراسان , چاپ اول , انتشارات دانشوان رشيد , پاییز 1388.
2- حميد هاشمى , زندگينامه شاعران ايران (از آغاز تا عصر حاضر), چاپ سوم , انتشارات فرهنگ وقلم , تهران , 1388.
3- د.ذبیح الله صفا , تاریخ ادبیات ایران , جلد اول , چاپ بیست وششم ,انتشارات ققنوس , تهران , 1386.
4- ديوان حافظ , به كوشش حميد هاشمى , انتشارات فرهنگ وقلم , تهران , 1384.
5- زينالعابدين مؤتمن ، شعر وادب فارسى، انتشارات زرين , تهران,1364 .
6- د. سيد هادى حائرى , ميلاد بهار,جلد اول ,چاپ وانتشارات حدیث , چاپ اول , تهران , 1375 .
7- على اكبر دهخدا , لغت نامه , تهران , 1325 هـ . ق
8- د. منصور رستگار , انواع شعر فارسى , چاب دوم , انتشارات نوید شیراز, سال 1380.
9- د.مهدی درخشان , اشعار حکیم کسایی مروزی ,انتشارات دانشگاه تهران , تهران ,1374 .
10-مهدى صدرى , حساب جمل در شعر فارسى و تعبيرات رمزى , ناشر مركز ناشر دانشگاهی , تهران , 1378.
11-حسین نخجوانی, مواد التواریخ, نشر ادبیه. چاپ شفق تبریز تهران, ۱۳۴۳.
التنزيلات
منشور
2019-05-21
إصدار
القسم
بحوث متفرقة
كيفية الاقتباس
كاظم م. ع. (2019). ماده تاريخ سازی در شعر است. لارك, 6(3), 420-437. https://doi.org/10.31185/lark.Vol1.Iss15.780
