تحلیل خصایص عشق در اشعار ابن فارض و شهریار

الملخص

ابن فارض و شهریار دو عارف و شاعر غزل­سرای ادب عربی و فارسی هستند که در لابه­لای غزل­های خود از عشق و ویژگی­های آن سخن به میان آورده­اند. ادبا و پژوهشگران شرح­های زیادی بر اشعار این دو شاعر نوشته­اند؛ بعضی عشق این دو شاعر را زمینی دانسته­اند. در مقابل این گروه، اکثریت پژوهشگران، عشق این دو شاعر را آسمانی توصیف کرده­اند. پژوهش حاضر، جستاری است نقادانه برای تبیین خصائص عشقی که این دو در شعرشان مطرح و با زبان شعر به توصیف آن پرداخته­اند. نتایجی که از تحلیل اشعار این دو شاعر به دست می­آید حاکی از آن است که عشق راستین ویژگی­هایی دارد که با تحقق آن عشق معنا پیدامی­کند؛ ویژگی­هایی چون: 1- ازلی و ابدی بودن 2- سختیِ راه عشق 3- شیرین بودن برای عاشق 4- غم و اندوه به دنبال داشتن 5- سبب شب بیدار بودن 6- نکوهیده بودن بی­خبران از آن 7- و حیات جاوید بخشیدن به عاشق.

در پژوهش پیشه­رو از روش توصیفی - تحلیلی برای تبین فرضیات مطرح شده، استفاده شده است؛ به این شکل که ابتدا ابیات و شواهد مورد نظر با مطالعه دقیق از دیوان این دو انتخاب و مورد شرح و تحلیل ادبی قرار گرفته است.